KINESKI HOROR AUTORI

Nakon predstavljanja specifičnosti korejskog i japanskog horora, prelazimo na kineske horor autore. Već ranije smo govorili o neobičnom položaju kineskog filma i njegovim odnosom sa Hong Kongom, kao centrom filmske industrije u kome stvara najveći broj kineskih autora.

Horor kao derivat zapadne kulture je bio donedavno potpuno odbačen od strane komunističke Kine. Promenu je doneo novi talas azijskog horora koji je započeo film “Krug” (Ringu, 1998.), a Kina se uključila 2002. godine sa filmom “Oko” (Gin gwai) braće Pang, čiji opus ćemo ovde predstaviti.

Poster filma "Oko"

Hong Kong je više od sto godina bio pod upravom Velike Britanije, i to se ogleda u stilu velikog broja stvaralaca iz ovog grada. Savremeni Kineski horor film je mnogo manje klaustrofobičan od horora njegovih suseda, likovi su manje tradicionalistički, a folklor kao inspiracija se uzima mnogo liberalnije, i često je kombinovan sa folklorom Evrope i Amerike.

BRAĆA PANG

Braća pang, Deni i Oksid Čun, su identični blizanci rođeni 1965. godine u Hong Kongu. Oksid Pang, 15 minuta stariji, počeo je filmsku karijeru u glavnom gradu Tajlanda kao kolorista, gde se bavio režiranjem televizijskih reklama. Ovde je režirao i svoj prvi film, dramu “Ko trči?” (Ta fa likit, 1997.), koji je bio Tajlandov kandidat za Oskara te godine .

Oksid Čun Pang

Deni Pang je započeo karijeru u Hong Kongu, gde je radio kao montažer, i gde je režirao nekolicinu filmova. Ali pravi uspeh braća su doživela tek sa svojim prvim zajedničkim projektom, tajlandskim akcionim trilerom “Opasni Bangkok” (Bangkok Dangerous) iz 2000. godine. Dve godine kasnije režiraju svoj prvi horor “Oko”, koji je doživeo uspeh i u americi, i dobio dva nastavka, kao i holivudski rimejk u režiji Dejvida Moroa i Havijera Paluda.

Deni Pang

Braća imaju neobičan pristup režiji, svaku scenu režiraju nezavisno jedan od drugoga, jer kako kažu, “uvek je samo jedan Pang na setu”. Teme kojima se bave su vrlo često aktuelni društveni problemi, propušteni kroz žanrovsku prizmu, što njihove filmove čini donekle angažovanim. Iako nisu religiozni, ne kriju da su mnoge ideje inspirisane religijom, prvenstveno budizmom i katoličanstvom. Lokalni kulturni i filozofski uticaj se vidi u njihovoj opsesiji usudom, karmom i reinkarnacijom, koji uvek imaju značajnu ulogu u njihovim horor filmovima. U svakom slučaju braća Pang unose preko potrebnu svežinu u žanr, a zbog očiglednih zapadnih uticaja koji njihovim filmovima daju evropski feeling, idealni su za one koji tek žele da uđu u svet azijskog horora.

ABNORMALNA LEPOTA (SEI MONG SE JUN)

“Abnormalna lepota” je film Oksid Panga iz 2004. godine, snimljen u hongkonškoj produkciji. Priča filma je inspirisana žanrom fotografije koji vodi poreklo još iz viktorijanskog perioda, a reč je o portretima mrtvih. Ovim fotografima je primarni subjekt smrt i propadanje, a rezultat je neobičan. Slično horor filmu portreti mrtvih estetizuju ružno, postavljajući ono što je u savremenoj estetici poznato kao paradoks ružnoće. Kako je moguće da budemo opčinjeni ili da smatramo privlačnim nešto što je inače nakazno, groteskno ili jednostavno ružno? Estetika nudi mogući odgovor: nije ono što smatramo privlačnim ružnoća, već zadovoljstvo intelektualnog istraživanja koju nam umetnički predstavljena ružnoća nudi, kako navodi američki filozof Noel Karol.

Rejs Vong u ulozi Džini

Oksid Pang istražuje ovu ideju kroz lik Džini (Rejs Vong), nagrađivanog studenta akademije umetnosti, koja kreće u potragu za savrešenim fotografskim subjektom, a koji nalazi u trenutku saobraćajne nesreće kojoj biva svedok. Fascinirana morbidnim prizorom polako postaje opsednuta smrću, što je uvodi u jedan potpuno novi svet koji preti da je preotme, istovremeno razotkrivajući traumatičnu prošlost glavne junakinje. Film u trećem činu uzima žanrovski zaokret koji se nekima verovatno neće dopasti, ali zbog prelepog narativa prve dve trećine filma svejedno ga vredi pogledati.

DNEVNIK (MON SEUNG)

Još jedan film Oksida Panga, i opet je u centru tragična junakinja. Teško je reći nešto o ovom psihološkom hororu iz 2006. godine, a ne pokvariti neki od preokreta. Film prati mladu ženu Vini (Šarlin Čoi) koja provodi dane u svom stanu čekajući svoga momka Seta. Jednog dana njen momak nestaje bez traga i ona kreće u potragu za njim, pri čemu upoznaje Reja (Šon Jui), koji iz sažaljenja pristaje na večeru sa njom, a brzo potom otkriva da Vini krije mnoge mračne tajne.

Šarlin Čoi u ulozi Vini

Sjajan narativ i intrigantna priča prepuna egzistencijalnog straha i užasa, čini ovaj film obaveznim štivom za ljubitelje psihološkog horora u maniru “Isijavanja” (The Shining, 1980.) ili "Duhova u nama” (Others, 2001.).

OKO (GIN GWAI)

Ovaj zajednički film Denija i Oksida iz 2002. godine je postavio hongkonški film na mapu azijskog horora. Priča filma je inspirisana istinitim događajem u kome se devojčica od šesanest godina ubila nakon što je povratila vid transpantacijom rožnjače. Glavna junakinja filma, slepa violinistkinja Vong Kar Mun (Andželika Li), na isti način dobija vid, nakon čega postaje svedok događajima koje niko drugi ne vidi. Nakon što nasluti da se iza svega krije misterija koju treba rešiti da bi se oslobodila svog bremena, kreće sa svojim teraputom dr. Vaom (Lorens Čo) na putovanje koje će im promeniti živote.

Scena iz filma "Oko"

U svojoj osnovi, ovo je najtipičniji horor za azijsko tržište koji su napisali i režirali braća Pang. Iako ima mnoge tehničke kvalitete, za ljude koji su upoznati sa horor žanrom azijskog kontinenta, ovaj film neće biti ništa novo.

RECIKLAŽA (GWAI WIK)

Još jedna kolaboracija braće Pang iz 2006. godine, i ponovna saradnja sa Andželikom Li, koja ovaj put glumi spisateljicu Cui Ting-Jin. Ovaj film mi je jedan od najinteresantnijih filmova braće Pang, pre svega jer se poigrava osnovama na koje je postavljen žanr, a zatim eskalira u mnogo veću priču o ekološkoj svesti, ljudskoj egzistenciji, ali i prirodi pripovedanja. Ova kompleksna i slojevita priča zapakovana u ruho mračne fantazije inspirisane budističkim religioznim uticajima je pravo osveženje ne samo za azijski horor, nego za horor uopšte.

Scena iz filma "Reciklaža"

Slede spoileri: ovaj film je postao i predmet medijske kontroverze, jer se u jednom trenutku glavna junakinja nalazi na mestu gde završavaju zaboravljene stvari, između ostalog i abortirani fetusi, zbog čega neki kritičari filma smatraju da film nosi poruku protiv abortusa, ali Braća Pang su se izjasnila da to nije slučaj. Moj utisak je da nije u pitanju propaganda bilo koje vrste, to pitanje je realnost sveta u kome živimo, a ne bi bilo tako problematično da nije izvor egzistencijalnog užasa, što svaki dobar horor pisac zna da ceni i upregne u dobru priču.

Aljoša Tomić